
Jeanette J.Ph. van Rijsbergen werd op 9 december 1869 in de Pieterskerkgracht in Leiden geboren als dochter van timmerman en architect Cornelis Corstiaan van Rijsbergen en Maria Wilhelmina Louise Couvée. Ze was de op een na jongste en had 2 zussen en 2 broers.
Ze vertrok omstreeks 1897 naar Nederlands-Indië. Opmerkelijk is dat op dezelfde boot de familie Bos aanwezig was, vermoedelijk betrof dit haar zus Anna Maria Rijsbergen met haar echtgenoot G.J. Bos (+ 1931) en hun dochter Annie (geb. 1890).

Jeanette behaalde in 1898 het diploma apothekersbediende voor Nederlands-Indië. Van 1903 tot ca. 1907 was ze woonachtig in Djokjakarta en was daar werkzaam in een apotheek, waarschijnlijk was dit Apotheek J. van Gorkom & Co. Op 4 febr. 1907 verloofde ze zich in Djocjakarta met Albert van de Ven (geb. Almkerk 1865). Amper een maand later, op 5 maart 1907 reisde ze met het S.S. Ophir van Batavia naar Nederland voor een verblijf van ruim een half jaar, om op 11 januari 1908 met het S.S. Rembrandt via opstap in Genua weer naar Batavia terug te reizen. Mogelijk maakte ze die reis vanwege haar voorgenomen huwelijk met Albert van de Ven.
Ze huwde met Albert van de Ven 6 april 1908 op de Suikerfabriek Trangkil (Pati). Mogelijk werkte Albert op die suikerfabriek. Het lijkt erop dat zij eerst op de suikerfabriek Trangkil, en later zelfstandig in Paree hebben gewoond. In 1911 overleed haar echtgenoot Albertus in Pati. Albertus werd begraven in Pasoeroean. Zijn graf is nooit gevonden, er bestaan ook geen foto’s van. Over de periode tussen 1911 en 1927 is niets bekend. Mogelijk woonde zij rond 1925 in Bandoeng, omdat er foto’s van een Bandoengse woning uit die tijd zijn bewaard gebleven. Jeanette keerde pas in 1927 met de ss. Johan de Witt vanuit Batavia terug naar Amsterdam en zou in 1946 te Eindhoven overlijden. Ze rust sindsdien op de Eindhovense begraafplaats ‘De Oude Toren’ in stadsdeel Woensel, zij aan zij met broer Hubert en zus Maria.
Onbekend is wat Jeanettes familieleden daar in Indië deden, en hoe en wanneer ze zelf met haar latere echtgenoot, Albertus van de Ven, in contact is gekomen en wat hij precies deed op de Suikerfabriek Trangkil. Ook de omstandigheden rondom hun verblijf te Paree in Oost-Java zijn onbekend. De reden voor het snelle overlijden van Albertus van de Ven, in 1911, is ook totaal onbekend. Zo is er meer onbekend over haar, dan er bekend is.Van Jeanette van de Ven-van Rijsbergen is één foto-album miraculeus bewaard gebleven. Daarin staan diverse opnames van haar aankomst en eerste verblijf in Nederlands-Indië vanaf ca. 1901, met tussenpozen loopt het album tot na haar repatriëring in 1927.
Het levensverhaal van Jeanette van de Ven is mij helaas niet geheel bekend. Andere familiebronnen van haar (brieven, documenten, dagboek) zijn verloren gegaan. Behalve dan dit ene album. Ze lijkt van behoorlijk gegoede komaf te zijn geweest, gezien de afgebeelde luxe in haar ouderlijke huis in Leiden en familiekiekjes in Nijmegen waar haar ouders later woonden, evenals de relatief luxe omstandigheden waarin ze in Indië verbleef. Ze had familie die al in Nederlands-Indie verbleef en zij werd door hen ontvangen na haar aankomst in Batavia. Zo had ze een zuster, Anna Maria, die in 1887 met de handschoen (Cheribon/Dordrecht) was gehuwd met Gerardus Johannes Bos. Dit echtpaar woonde ondermeer in Weltevreden in 1909. Mogelijk was er nog een andere zuster, Maria, die tegelijkertijd in Indië is geweest, want er is een foto gemaakt in Paree, die als onderschrift ‘Les Trois Soeurs’ heeft.
Blijven over de foto’s uit haar album. Het is een standaard album met de titel “Album voor geillustreerde briefkaarten” en is blijkens een sticker gekocht bij de Djokdjasche Kunsthandel J.Sigrist. Jeanette woonde circa 4 jaar in Djocjakarta, tussen 1903 en 1907. De tand des tijds heeft veel foto’s geen goed gedaan, maar er valt toch nog iets van te maken en er rijst een interessant beeld uit op van haar verblijf daar, in een periode die loopt van ca. 1900 tot 1928. Een tijdvak dat nu al deels meer dan 100 jaar geleden is en een periode toont die nu als de “echte” Tempo Doeloe periode wordt aangeduid.
Mogelijk dat de oudste foto’s, gemaakt omstreeks 1901 in Batavia, zijn genomen toen ze verbleef bij het echtpaar Bos-van Rijsbergen, en gold haar verblijf hier als doorreis naar haar uiteindelijke standplaats als apothekersbediende in Djocjakarta.
Wie de verstilde foto ziet van Jeanette in onhandig lang gewaad met hoed, met haar zuster als de schijnbaar enige twee bezoekers aan de Borobudur, in omstandigheden waarbij de mussen letterljk van het dak vallen, kan slechts verbaasd zijn hoezeer de omstandigheden rondom de Borobudur in het hier en nu, radicaal verschillen met die van destijds.
Mochter er familieleden zijn van Jeanette van de Ven-van Rijsbergen, bijv. nazaten van haar zus Anna Maria Bos-van Rijsbergen (gehuwd met Gerardus Johannes Bos) of nazaten van haar broer, fam. H.C.C. van Rijsbergen-Taselaar, die nog nadere informatie en vooral beelden van het verblijf van de familie in Nederlands-Indië kennen, dan hou ik mij graag aanbevolen.
HET FOTO-ALBUM VAN JEANETTE JACOUETTE PHILIPPINE VAN DE VEN – VAN RIJSBERGEN
(de originele onderschriften zijn weergegeven, eventuele aanvullingen in cursief)
![]() | ||||||||||||
![]() | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
|